ཁྲིམས་གླེང་།

རྔ་བ་ས་ཁུལ་གྱི་དབང་འཛིན་པས་མང་ཚོགས་ལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་སྤེལ་བར་བསྙད་བཏགས་ནས་༼དགོན་པའི་གྱོད་དཔེ་ཀློག་དེབ་༽ཟེར་བ་ཞིག་གྲྭ་བ་རྣམས་ལ་བཀྲམས་ནས་ནན་སྐུལ་གྱིས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དུ་བཅུག སྲིད་གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་གལ་ཆེ་བར་བཟུང་ནས་ཁྱབ་སྒྲག་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་ནི་མང་ཚོགས་ལ་ཤིན་ཏུ་ཕན་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན་པས་ཁོ་བོས་ནམ་རྒྱུན་འདི་འདྲའི་ལས་གཞི་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བྱེད་གིན་ཡོད།

༄༅།། ན་མོ་རང་དབང་ཡ། ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། རྒྱ་ནག་སྐད་དུ刑事诉讼权利21要决བོད་སྐད་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཉེས་ཁྲིམས་ཞུ་སྦྱོར་སྐབས་སུ་སོ་སོར་དཔག་པའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ནས་བསྲུང་བར་བྱ་བའི་ཐབས་ལམ་མྱུར་གྲོལ་ཉེར་གཅིག་མ་བཞུགས་སོ། ཨོྃ་དཀར་ནག་ལས་འབྲས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།

༡༽ རྒྱལ་ཁབ་ཉེན་རྟོག་སྒོ་ཁར་ཐོན་ནས། སྒོ་ནི་རྡུང་ཞིང་མིང་ནས་འབོད་དུས། ལམ་སང་སྒོ་ཆུང་མ་འབྱེད་བརྟག་སྟེ། དཔང་རྟགས་ཡིག་ཆ་ཚང་མིན་བལྟ་དགོས།

༢༽　ཉེན་རྟོག་བརྩད་གཅོད་པ་ཡི་གནས་ཚུལ། ཕྲ་ཞིང་ཞིབ་པ་ཐམས་ཅད་ཅི་རིགས། མ་ལུས་ཡི་གེར་གསལ་བོར་བྲིས་ནས། རང་གི་ཉེ་དུ་ནང་མིར་སྤྲོད་དགོས།

༣༽　ཀུ་ཤུ་ཁ་པར་ལ་སོགས་ཡོད་ན། གནས་ཚུལ་བྱུང་རིམ་དཔར་ལ་བཏབ་སྟེ། ས་སྒང་ཕྱོགས་བཅུའི་དྲ་རྒྱ་སོ་སོར། ཁ་མེད་མིག་མེད་སྤེལ་ནས་བཀྲམ་དགོས།

༤༽　ཉེན་རྟོག་མི་སྣས་དྲག་ཤུལ་བཙན་གྱིས། འཇུས་ཤིང་ཁྲིད་ནས་འགྲོ་བའི་སྐབས་སུ། ཡར་མར་སྐད་ཆ་མང་བོ་མ་བཤད། རྒྱ་སྐད་ཡག་པོ་མི་ཤེས་གསུང་དང་།

༥༽　ཁྲིམས་མཁན་ཉེན་རྟོག་དབང་དྲག་རྣམས་ལ། རྒོལ་དང་གཙེས་སོགས་སྦྱོར་བ་མ་བརྩམས། འཇིགས་དང་ཞུམ་གྱི་སྣང་བའང་མེད་པར། བག་ཕེབས་གསོང་བོའི་ཐབས་ཚུལ་བསྟེན་དགོས།

༦༽　བཀག་ཉར་འཛིན་བཟུང་བྱེད་པའི་དུས་སུ། ཁྲིམས་མཐུན་ཆོག་མཆན་ཡོད་མེད་དྲིས་ནས། ཁྲིམས་འཛིན་ལས་ཁུངས་འགན་འཛིན་མིང་རྟགས། ས་ཡིག་ཡོད་མེད་ཞིབ་ཏུ་བལྟ་དགོས།

༧༽　བཙན་འགུགས་སྐད་ཆ་འདྲི་བའི་དུས་ནི། དུས་ཚོད་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་རང་ཡིན། བཀག་ཉར་སོགས་ཀྱི་ཆོག་མཆན་མེད་པར། གློད་དུས་གསལ་བཤད་ཡི་གེ་ལེན་དགོས།

༨༽　ཁྲིམས་མཁན་དྲི་བ་རྒྱ་རྙིའི་སོ་ཡིན། དེའི་ལན་འདེབས་དུས་ཤིན་ཏུ་ཟོན་ཞིང་། ཧེ་བག་ཐེ་ཚོམ་སོམ་ཉིའི་གནད་ལ། མི་དྲན་བརྗེད་ངེས་ཁག་འཇོག་བྱེད་དགོས།

༩༽　ཉེན་རྟོག་པ་ཡིས་ཁྲིམས་ལྟར་ཐོག་མར། གང་གི་ཐོབ་ཐང་ཀློག་འདོན་བྱེད་དུས། ཉིད་ལ་ཁྲིམས་རྩོད་པ་དང་སྐད་སྒྱུར། མྱུར་ཏུ་དགོས་བའི་འདུན་པ་བཤད་དགོས།

༡༠༽　སྤྱི་བདེའི་བཀཀ་ཉར་ཁང་དང་བསྡུར་ན། ལྟ་རྟོག་དོ་དམ་ཁང་ནི་རབ་ཡིན། གང་མགྱོགས་ལྟ་རྟོག་དོ་དམ་ཁང་ལ། བསྐྱལ་དང་གནས་སྤོར་བྱེད་པར་འབད་དགོས།

༡༡༽　ཉེན་རྟོག་བསམ་མེད་རྒྱ་ཡན་དག་གིས། གཅེར་རྡུང་མནར་གཅོད་ཚ་འདྲི་བྱས་བའི། རྨ་ཁ་ལ་སོགས་དཔང་རྟགས་ཡོད་ན། འཕྲད་དུ་ཞིབ་དཔྱོད་མི་སྣར་སྟོན་དགོས།

༡༢༽　ཁྲིམས་འཛིན་ཡིག་ཆ་ཐོ་ཡིག་རྣམས་ལ། རྣལ་དུ་ཕབ་ཞིང་ཞིབ་ཏུ་བལྟས་ནས། རང་གིས་མིང་རྟགས་གང་སར་འགོད་དུས། ཧ་ཅང་ཤིན་ཏུ་ཡིད་གཟབ་གནང་དགོས།

༡༣༽　ཁྲིམས་དཔོན་ཀུན་སྙོམས་གཤིན་རྗེ་ཆོས་རྒྱལ། ཉེས་འཛུགས་ཞིབ་དཔྱོད་ནག་པོ་གཤེད་ཡིན། དག་སེལ་ཁྲིམས་རྩོད་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ། ཁྲིམས་རའི་ཞིང་གི་བཀོད་པ་ཤེས་དགོས།

༡༤༽　བཟུང་བཀྱིག་བཀག་ཉར་བྱས་བའི་སྐབས་སུ། གཏའ་གྲོལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་ན། གློད་དང་གནས་ཁང་ལྟ་རྟོག་སོགས་ཀྱི། ཐབས་ཚུལ་ཡང་བོར་བརྗེ་རེས་བྱས་ཆོག།

༡༥༽　ཁྲིམས་རར་ལེགས་ཉེས་རྩོད་འབྱེད་བྱེད་སྐབས། ངོ་རྟགས་གཏམ་དང་དཔང་རྫས་ཐམས་ཅད། ལེགས་པར་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་པ་བཏང་ནས། ཉེས་མེད་ཉེས་ཡང་དག་འབུད་བྱེད་དགོས།

༡༦༽　འཁྲུན་ཆོད་བཅད་དང་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱས་བཏབ། གང་གི་བློ་དང་མོས་ངོར་འགལ་ན། དུས་ཡུན་མ་བརྒལ་ཁྲིམས་ཁང་གོང་མར། གོང་གཏུག་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་འཛིན་དགོས།

༡༧༽　བཙུན་པའི་ཆོས་གོས་སྔགས་པའི་ལྕང་ལོ། བཙན་གྱིས་ཕུད་ཀྱང་འབྲེག་པའི་ཁྲིམས་མེད། རྩ་ཁྲིམས་འདུལ་ཁྲིམས་གསང་སྔགས་དམ་ཚིག དྲངས་ནས་ཆོས་གོས་རལ་བ་སྐྱོབས་དགོས།

༡༨༽　ཁྲིམས་མཁན་ལས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ནང་ན། ལས་འབྲས་བསྣོག་ཅིང་ལྐོག་ཟ་བྱས་ཤིང་། རྒྱུ་འབྱོར་ཁེ་ཉེན་འབྲེལ་ཐོགས་མཆིས་ན། གོང་ལ་ཞུས་ནས་ཁྲིམས་སར་ཕུད་དགོས།

༡༩༽　ཁྲིམས་ཆོད་མཐའ་མས་ལས་ངན་བསོད་ཟད། ནག་ཆེན་གཏེ་བོར་སྲོག་ཆད་བཅད་ཚེ། སྔར་སྲོལ་བསད་པ་སྟོང་གི་ཞལ་ལྕེ། ཆོས་ཁྲིམས་ཞུ་ནས་ཐར་ཐབས་བྱེད་དགོས།

༢༠༽　ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱོང་རྒྱུ་ཟེར་ན། ཆབ་འབངས་མགོ་ནག་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས། ཁྲིམས་ཀྱི་ཤེས་བྱའང་གང་འཚམ་ཤེས་དགོས།

༢༡༽　ཆུ་ལས་ཆུ་བུར་བྱུང་བའི་དཔེ་བཞིན། དགེ་སྡིག་ལས་ལས་སྲིད་པའི་ཁྲིམས་བྱུང་། མ་གྱུར་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། ཁྲིམས་མེད་རང་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག

ཉེས་འདུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ནང་གི

དགོས་བའི་བསླབ་བྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག

གཤམ་གྱི་ཞུ་མཆིད་ནི་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བགྲེས་ཡོལ་ལས་བྱེད་ཁག་གིས་༢༠༡༠ལོའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་ལས་དབང་ཉག་ཕྲ་ཞིང་གཉན་འཕྲང་ལ་ཐུག་པའི་སྐབས་སུ་རྔམ་སྟོན་དང་སྐད་འབོད་བྱེད་པའི་སློབ་མ་དག་ལ་བརྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཚུལ་ཏུ་བྲིས་ཤིང་། ཞུ་མཆིད་དེས་ཐེངས་དེའི་སྐད་ཡིག་ལས་འགུལ་རྒྱལ་ཁ་ལོན་པ་ལ་ཕན་ནུས་གཞལ་དུ་མི་ནུས་བ་ཐོན་ཡོད་པས་ཁོང་རྣམ་པའི་སྙིང་སྟོབས་དང་ཤེས་རབ་ལ་གུས་འདུད་ཞུ། ཕལ་ཆེར་ཁོང་ཚོ་ནང་གི་བགྲེས་སོང་ལ་ལ་ད་ལྟ་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་མི་བཞུགས་ན་ཐང་། ཡིན་ནའང་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་གི་མྱི་མེད་རུང་། བསྐལ་བར་འདུག་གི་གཏམ་ཡོད་ཅེས་བ་བཞིན། ཁྲིམས་གླིང་གིས་ཁོང་ཚོ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཕྱིར་ཁོ་ཚོའི་ཞུ་མཆིད་འདིར་བཀོད་པ་ཡིན། མདོ་ལས། འཇིག་རྟེན་གཏེར་ཆེན་རྣམས་ནི་རྒྱལ་བོ་དང་། རྐུན་པོ་མེ་ཆུ་བསླུས་བས་ཟད་པར་འགྱུར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོས་གཏེར་ནི། བསྐལ་བ་བྱེ་བ་མང་བོར་ཆུད་མི་ཟ་ཞེས་གསུངས་ཡོད་པ་བཞིན། ཁོང་ཚོའི་ཞུ་མཆིད་འདི་ནི་ང་ཚོའི་སྨག་རུམ་ཁྲོད་དུ་འགྲུལ་བཞུད་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་ཡིན། སྙིང་ཐག་པ་ནས་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞུ།

ནགས་ཚང་ནུས་བློ།

གཤམ་གྱི་ཐ་སྙད་དག་ནི་ཉེས་དོན་གཏུག་བཤེར་་སྐབས་སུ་རྒྱུན་ཏུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་ཐ་སྙད་དང་བརྡ་ཆད་རྒྱ་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ལ་བསྒྱུར་བ་ཡིན། མཁྱེན་ལྡན་གྱི་གཟིགས་མཁན་རྣམས་ལ་ཐ་སྙད་དང་བརྡ་ཆད་སྤུས་ལེགས་ཡོད་ན་འདི་རུ་འགོད་པར་འཚལ། ང་ཚོས་ཐ་སྙད་གང་ལེགས་འཚོལ་བསྡུད་བྱས་ནས་རྗེས་སུ་ཚད་མར་འཛིན་པའི་ཐ་སྙད་གཏན་འཁེལ་བྱ་ཆོག ཐ་སྙད་དང་འགྲེལ་ལ་གོ་འཛོལ་སོགས་ཀྱི་ནོར་འཁྲུལ་ཡོད་ན་མཛུབ་སྟོན་གནང་བར་མཁྱེན།

ང་ཚོ་ཨ་མདོ་བ་ཕལ་ཆེ་བས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུགས་འདུན་དང་དགའ་སྡུག་སོགས་ཀྱི་སེམས་ཚོར་སྙན་ངག་ལ་བཅོལ་ནས་རྨ་ཁ་དང་ན་ཚ་དེ་ཡིས་སྨན་བཅོས་བྱེད་ཁུལ་བྱས། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་སྙན་ངག་པ་སོགས་ཀྱི་༼དངོས་རྫས་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཤུལ་རྫས་༽ལས་སྐྱེས་ཤིང་མཆེད་པའི་སེམས་གཤིས་ཤིག་ཡིན་རྒྱུ་རེད་བསམ། མི་རིགས་འདིའི་མི་རབས་ནས་མི་རབས་སུ་བརྒྱུད་པའི་གོད་ཆག་དང་མྱངས་བའི་ངོ་ཚ་ཡོད་དོ་ཅོག་སྙན་ངག་གིས་ཞི་བའམ་ཞིག་གསོ་བྱེད་ནུས་ན། འཇར་པན་ནི་ད་ལྟ་སྙན་ངག་གིས་ཁྱབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཆགས་ཡོད་རྒྱུ་རེད། ཡིན་ནའང་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་འཇར་པན་ནི་སྟོབས་འབྱོར་གྱིས་བརྟས་ཤིང་སྙན་ངག་གིས་དབུལ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། ཉམ་དམའ་བའི་མི་རིགས་ཤིག་ལ་སྙན་ངག་མི་མཛའ་བ་ནི་ས་སྒང་འདིའི་མི་གཞན་གྱིས་ཤེས་ཤིང་ང་ཚོས་ཧ་མ་གོ་བའི་གསང་བ་ཞིག་ཡིན། ཞག་རྩི་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་བར་བར་སྣང་ནས་སྙན་ངག་གི་བཙན་མཁར་ཞིག་བཞེངས་བ་ལས་ང་ཚོས་མིག་མཐོང་ལག་ཟིན་གྱི་ཐབས་ལམ་ཞིག་བཙལ་ནས་ལུས་སྟོབས་རྒྱས་བར་བྱ་དགོས། སྟོབས་འབྱོར་ལས་བྱུང་བའི་སྙན་ངག་ནི་གླིང་སྒྲུང་ལྟ་བུ་ཡིན།

དེས་ན་ང་ཚོས་སྟོབས་འབྱོར་འཕེལ་བྱེད་ཀྱི་ཟ་མ་རིན་པོ་ཆེ་གང་ནས་འཚོལ་དགོས་ཞེ་ན། ངས་བལྟས་ན་ང་ཚོ་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལ་ཆས་ཏེ་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ཤ་མར་ཟོས་ན་ད་གཟོད་མི་རིགས་འདིའི་ལུས་སྟོབས་ཡང་བསྐྱར་རྒྱས་སྲིད། གནའ་བོ་རོམ་གྱི་བསམ་བློ་བ་ཕེ་ཁྲོལ་ནུ་ཡོག་སུས་༼Petronius༽ཁྲིམས་ལུགས་ནི་བག་ལབ་དང་མར་ཕྱུར་ཡིན་ཞེས་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་ཡན་ལ་ལུང་བསྟན་ཡོད་པས། ང་ཚོས་ད་ལྟ་ཁྲིམས་ལུགས་ཞེས་བ་དེ་འོ་སྐོལ་གྱི་བསམ་པའི་ཀློང་གི་གཏེར་ནས་གདན་དྲངས་ཏེ་ལྟོ་གོས་གཏམ་གསུམ་སོགས་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ལ་བཀོལ་དགོས། རང་རིགས་ཀྱི་བགྲེས་སོང་ཕལ་ཆེ་བས་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་ལ་ཡིད་ཆེས་མེད་ཅེས་བརྗོད་ན་དེ་ལ་ཁག་མེད། ཁོང་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཆེས་ཁྲིམས་མེད་ལུགས་མེད་ཀྱི་དུས་ངན་ལ་ཁེལ་ཡོད་ལ་ཁོང་རྣམ་པ་ཚོ་ལོ་རྒྱུས་དེ་དེད་ནས་ཚུར་ཡོང་བ་རེད། ཡིན་ནའང་ང་ཚོ་གཞོན་རབས་ཚོ་རྒན་པ་རྣམས་ཀྱི་འཇིགས་དོགས་ཀྱི་གྲིབ་མ་ནང་དུ་མི་གནས་བར་སོ་སོའི་སྐབས་དང་འཚམ་པའི་ཐོབ་ཐང་དང་བདེ་སྐྱིད་ལ་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པ་ནི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཞིག་ཡིན། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྟོགས་སད་ཤེས་ཡོན་པ་དང་སྒོས་སུ་ཁྲིམས་རིག་སྨྲ་བའི་སྡེ་དག་གིས་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་ནས་མི་ལོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་ལ་ཧུར་ཐག་འབད་ཐག་བྱས་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ད་ལྟ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་རྩ་ཁྲིམས་ཀྱི་དོན་ཚན་ནང་ཚུད་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁྲིམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་ཁྱབ་བརྡལ་ཏུ་འགྲོ་དང་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སྐྱོང་བ་དང་བོད་ཡུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་སྐྱོང་བ་སོགས་སྔར་ནས་དར་མ་མྱོང་བའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱང་ལག་བསྟར་དང་གཏན་འཁེལ་བྱེད་བཞིན་བདའ། འདི་དག་ནི་ང་ཚོས་འཚོལ་དགོས་བའི་གླགས་ཡིན།

རྒྱ་ནག་ལ་མཚོན་ན་དེང་རབས་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ཁྲིམས་ཞེས་བ་དེ་དར་ནས་མི་ལོ་བཞི་ཅུ་ད་དུང་འགོར་མེད། མན་ཇི་འཇམ་དབྱངས་གོང་མའི་རྒྱལ་རབས་མཇུག་རྫོགས་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་རིགས་ཁྲིམས་རིག་པས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་འཇར་པན་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་ཏུ་ནང་འདྲེན་བྱས། ལྕགས་ཕོ་ལོ་གསར་བརྗེ་ནས་རྒྱལ་དམངས་ཚོགས་པས་སྲིད་དབང་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་བར་ལ་རྒྱ་ནག་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲོལ་དང་མཐུན་པའི་ཁྲིམས་ཡང་དག་ཅིག་དར་མྱོང་སྐད། དེ་ནས་ཅཱང་ཅེ་ཧྲི་སོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཀྱི་གླགས་བལྟས་ནས་དབང་ཆ་གཅིད་བསྡུད་ཀྱི་སྲིད་དབང་བཙུགས་པ་དང་དུས་ཕྱིས་སུ་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བགྱིས་ཏེ་དབང་ཆ་གཅིག་བསྡུད་ལ་མཱར་ལེའི་གོས་གསར་ཞིག་གཡོགས་ནས་སྲིད་དབང་བསྐྱངས་བས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཁྲིམས་ཚད་མའི་ལྟ་བ་ཡོངས་སུ་བོར། རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་མོ་སོགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་བྱེད་སྒོ་ཡོངས་རྫོགས་རྨེག་མེད་དུ་བཏང་། དེ་དག་གི་རྒྱུ་མཚན་ནམ་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའང་དབང་ཆ་གཅིག་བསྡུད་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་ད་ལྟ་མངོན་སུམ་ཚད་མར་གྱུར་ཡོད། ༡༩༧༩ལོ་ནས་བཟུང་རྒྱ་ནག་གི་བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དར་ཞིང་དེ་དང་སྡོང་ནས་ཁྲིམས་སྒྲིག་གི་སྲིད་བྱུས་དར། སྐབས་དེར་༧ཀུན་གཟིགས་པན་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་དང་བོད་ཀྱི་མཁས་བ་རྒྱང་གཟིགས་ཅན་དག་གིས་ཁྲིམས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་ཉམ་ཐག་པའི་མེ་རོ་གསོས། ད་ལྟ་ང་ཚོས་མུ་མཐུད་ནས་ཁྲིམས་ལ་བརྟེན་ནས་རིག་གནས་ཀྱི་མེ་ཁ་དེ་སྲུང་དགོས།

ཉེ་བའི་ཆར་སྲིད་གཞུང་གིས་ཨ་མདོ་ས་ཁུལ་གྱི་བོད་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་༢༠༡༦ལོ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁྲིམས་འཛིན་རྒྱུགས་གཞི་བོད་ཡིག་གི་སྟེང་ནས་ལེན་ཆོག་པའི་བཀའ་ཁྱབ་སྤེལ་པས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་བའི་སྡེ་ལ་ལམ་ཁ་གསར་བ་ཞིག་བཟོས་སོང་། མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་རིང་ལ་ང་ཚོས་ཆོས་བཤད་ནས་ཡོན་བླངས། བརྒྱ་ཕྲག་རིང་ལ་སྙན་རྩོམ་བྲིས་ནས་ར་བཟི་སྟེ་བསྡད། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་ཡོན་ཏན་པར་ཁས་འཆེས་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྲིམས་སྦྱངས་ནས་ཀུན་དགའ་དོན་འགྲུབ་རེ་བཙལ་ན་མི་ཆོག་རྒྱུ་ཅི་ལ་མེད། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཆུ་ཡི་གཏེར། ཡིན་ཕྱིར་ཆུ་བོ་ཐམས་ཅད་འབབ། ལམ་ལུགས་ཀྱི་ལྷ་སྐུ་གོང་ལ་བཤམས། དངོས་ཡོད་ཀྱི་ཤ་མར་ད་ལྟ་མཆོད་ན་ང་ཚོའི་ལུས་སྟོབས་རྒྱས་ནས་ཅི་ཡང་བྱར་རུང་། དེ་མིན་པར་ལྟ་བ་ཡི་རླུང་འགེམས་ནས་བསྡད་ན་མི་རིགས་གཞན་དག་གི་དཔལ་ཡོན་གྱི་རྒྱ་མཚོའི་དཀྱིལ་ནས་ང་ཚོ་ལྟོགས་གྲིར་ཤི་ཉེན་ཡོད། ཁྲིམས་ལུགས་ནི་གོ་སླ་ལ་སྦྱངས་ནའང་སྤྲོ་བ་འཕེར་བ། སྦྱངས་ཚར་ནས་བཀོད་སྤྱོད་བྱེད་དུས་ཡོང་འབབ་སྙན་ངག་བྲིས་བ་ལས་བརྒྱ་འགྱུར་གྱིས་མང་བ། སྲིད་དབང་གི་རྗེ་བོར་འགྱུར་སླ་བ། དཔལ་འབྱོར་གྱི་གླགས་ལ་བལྟ་མཁས་བ། རིག་གནས་ཀྱི་མཁར་དབང་སྲུང་ཤེས་བ་སོགས་དགེ་མཚན་སྙན་ངག་པས་ཀྱང་བརྗོད་མི་ཚར་བ་ཞིག་ཡོད། ཉེས་ཁྲིམས་ནི་ཉེས་བ་དང་ཆད་པ་བརྗོད་པའི་ཁྲིམས། དམངས་ཁྲིམས་ནི་ཟོང་ཟོག་གི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས། རྩ་ཁྲིམས་ནི་སྲིད་དབང་བཀོད་འདོམས་དང་དབང་ཐང་བགོ་བཤའ་བྱེད་པའི་ཁྲིམས། ལྟོས། ཇི་འདྲའི་ལས་སླ་བའི་ཁྲིམས་རིག་པ་རེད། ལེ་ལོ་ཕྱི་བཤོལ་མེད་པར་ཁྲིམས་སྦྱངས་ནས་སང་ལོ་གནངས་ལོའི་ཁྲིམས་འཛིན་རྒྱུགས་གཞི་ལ་གྲ་སྒྲིག་བྱོས། ངེད་དྲ་ཚིགས་ནས་དེའི་སྐོར་གྱི་བོད་ཡིག་གི་ཁྲིམས་ལུགས་ཡིག་ཆ་དང་སྦྱངས་དེབ་སོགས་གང་ནུས་ཀྱིས་འཚོལ་བསྡུད་བྱས་ནས་ཁྱེད་རྣམ་པའི་མཐོང་ལམ་དུ་བསྟར་འབུལ་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།

ད་ལྟ་ཁྲིམས་སྦྱངས་སྐབས་སྟབས་བདེ་ཞིག་བཟོས་ཡོད་པ་དེ་ནི་བཙན་ཤུགས་ཀྱིས་མཱར་ལེ་རིང་ལུགས་སྦྱངས་ནས་ཁྲིམས་ལ་གཤག་བཅོས་བྱེད་མི་དགོས། ཁྲིམས་ཀྱི་གཉུག་གཤིས་དེ་རྟོགས་ཆེད་ཀྱཱང་ལཱ་གུ་དང་མོན་ཐི་སི་ཁོ་དང་རྗ་ཧྥིར་སུན་སོགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་ལའང་སྦ་གསང་མེད་པར་སྦྱངས་ན་ཁྲིམས་དང་མི་འགལ་བས་ཕྱིས་སུ་ཁྲིམས་བཤད་དུས་མཁས་བ་དེ་དག་གི་ཟེར་སྒྲོས་རེ་ལུང་དྲངས་ཡོང་སྐབས་སྤུན་ཟླ་རྒྱ་རིགས་རྣམ་པའང་སྐུ་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལ་ཧ་ལས་ཤིང་ཡ་མཚན་པ་བྱེད་གིན་རེད། དེའི་སྟབས་ཀྱིས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཤེར་རྟོག་རིག་པའི་གནས་ལའང་བྱང་ཕྱན་ཆུད་ངེས་ཡིན། ཁྲིམས་ནི་དགེན་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་གཙོས་བའི་རྒན་རབས་རྣམས་ཀྱི་ངག་གི་འཇིགས་སུ་རུང་བའམ་ཞེ་མུར་བའི་དབང་བསྒྱུར་གྲལ་རིམ་གྱི་ཡོ་བྱད་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དེ་ནི་ང་ཚོ་འགྲོ་བ་མིའི་ལོ་རྒྱུས་དང་བསྟུན་ནས་འགྲོགས་ཡོང་བའི་མི་སྣང་བའི་བཤེས་གྲོགས་ཤིག་ཡིན་པའི་ངེས་ཟིན་ཀྱང་རྙེད་ཐུབ། རིམ་གྱིས་རྒྱལ་ཁྲིམས་གསེར་གྱི་གཉའ་ཤིང་ཟེར་བའི་གཏམ་དཔེ་དེ་ནང་གི་གསེར་ཞེས་བའི་ཐ་སྙད་དེ་ལ་གོ་བ་མི་ཚེ་གང་བོར་ལེན་རྒྱུ་ཡོད།

ཉེས་དོན་གཏུག་བཤེར་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབང་དྲག་འོག་ཉེས་དོན་འབྲེལ་ཐོགས་མི་སྣ་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ནས་ནག་ཉེས་སུན་འབྱིན་དང་ཉེས་མེད་དཀར་འདོན་བྱེད་པའི་ལས་ཚུལ་ཞིག་ལ་གོ བོད་ལ་མཚོན་ན་སྔ་རབས་སྐབས་སུ་ཞུ་བཞེས་བདེན་རྫུན་དང་བཟུང་བཀྱིག་ཁྲིམས་ར་སོགས་ཀྱི་ཞལ་ལྕེ་ཡོད་པ་དེ་དག་དེང་གི་ཉེས་དོན་ཞུ་སྦྱོར་གྱི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་དང་ཅུང་ཟད་མཐུན། རྒྱ་ནག་ལ་མཚོན་ནའང་སྔ་རབས་ནས་གཞུང་གིས་ཉེས་དོན་ཞུ་སྦྱོར་གྱི་ལས་ཐམས་ཅད་དང་ལེན་བྱེད་པའི་སྲོལ་ཡོད། བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་སྐབས་ཀྱི་དགེ་བཅུ་དང་ཞལ་ལྕེ་འདུས་བའི་ཁོད་སོ་དྲུག་གི་ཁྲིམས་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཐང་ཁྲིམས་བཅས་ནི་སྐབས་དེ་བོད་དང་རྒྱ་ནག་གནའ་རབས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་ཚབ་མཚོན་ཡིན་ཟེར། ཡིན་ནའང་ད་ལྟ་ཞུ་སྦྱོར་རམ་གཏུག་བཤེར་གྱི་ཁྲིམས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དང་ལྟ་གྲུབ་ནི་༡༨༩༠གོ་གྲངས་ནང་རྒྱ་ནག་གི་ཁྲིམས་རིག་ཆེད་གཉེར་བས་ཡུ་རོབ་དང་འཇར་པན་སོགས་ནས་དབོར་འདྲེན་བྱས་པའི་ཁྲིམས་གཞུང་དག་གཞིར་བཟུང་བྱས་སྟེ་གསར་བཟོ་བྱས་བ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན་དག་སེལ་དང་ཚབ་གཉེར་གྱི་ལམ་ལུགས་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་བོད་དང་རྒྱ་ནག་གི་གནའ་བོའི་ཁྲིམས་གཞུང་ན་འདིའི་སྐོར་གཏན་འཁེལ་བྱས་མེད། དེ་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ཉེས་དོན་ཞུ་སྦྱོར་གྱི་སྐབས་སུ་གསར་གཏོད་བྱས་བ་ཞིག་རེད།

༡༩༨༧ལོར་སྐབས་བཞི་བའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་གྱི་ཐེངས་ལྔ་བའི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་ཏུ་གྲོས་ཆོད་བྱུང་བའི་བོད་སྐད་ཡིག་བཀོད་སྤྱོད་ཐད་ཀྱི་ཡུལ་ཁྲིམས་ཚོད་ལྟ་མ་དེ་༢༠༠༢ལོར་སྐབས་བདུན་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་དམངས་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ལྔ་བའི་གྲོས་ཚོགས་ཐོག་བཟོ་བཅོས་བརྒྱབ་ཡོད་པ་དང་། བཟོ་བཅོས་སྔ་གཞུག་གི་ཡུལ་ཁྲིམས་གསར་རྙིང་གཉིས་ཤན་སྦྱར་བྱས་ནས་གཤམ་དུ་བཞག་ཡོད། ཡུལ་ཁྲིམས་རྙིང་བ་ཡི་གེ་ལྗང་ཁུས་མཚན་པ་དང་གསར་བ་ནག་པོས་བྲིས་ཡོད་པ་དེ་ཀློག་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་ཁྲིམས་བཟོའི་གནས་བབ་ལ་ཤེས་ཚོར་བྱུང་ཆེད་དང་མུ་མཐུད་ནས་བོད་ས་ཕྱོགས་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་གི་ཡུལ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་བཟོའི་ཆུ་ཚད་སོགས་སྤུས་ལེགས་གཏོང་བའི་ཐད་ལ་བློ་དང་བཀོད་པ་བསམ་ཚུལ་སོགས་གནང་བའི་ཆེད་དུ་སྤེལ་བ་ཡིན། ཕྱོགས་མང་བོ་ཞིག་ནས་ང་ཚོའི་ཡུལ་ཁྲིམས་དེ་ས་གནས་ཁྲིམས་བཟོ་བ་དང་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་སོགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་ཁྲིམས་ལ་ཁ་གཡར་ནས་ཐོ་འཚམས་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ་ལ་ཁྲིམས་དང་མཐུན་པར་གདོང་ལེན་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས།

དྲག་ཤུལ་ཐབས་ཚུལ་ཞེས་བ་ནི་སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་དང་ཞིབ་དཔྱོད་ལས་ཁུངས་དང་། ཡང་ན་ཁྲིམས་ཁང་སོགས་ཀྱིས་ཉེས་དོན་ཞུ་སྦྱོར་བདེ་བླག་ཡོང་ཆེད་ཁྲིམས་ལྟར་དོགས་གཞི་མི་སྣའམ་གྱོད་ཡ་དུས་ངེས་ཅན་ནང་བཟུང་བཀྱིག་བཀག་གསུམ་བྱེད་པའམ་དེའི་འགྲོ་འདུག་གི་རང་དབང་སོགས་ལ་ཚད་འཛིན་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་དབང་དྲག་གི་ཐབས་ཚུལ་ལ་གོ རྒྱ་སྐད་སྐད་དུ་༼强制措施༽ཟེར་། དེ་ལ་དབྱེ་ན་ལྔ་ཡོད་པ་དང་། དང་བོ་བཙན་འགུགས། གཉིས་བ་གཏའ་གྲོལ། གསུམ་པ་བསྡོད་གནས་ལྟ་རྟོག བཞི་བ་བཀག་ཉར་དང་ལྔ་བ་འཛིན་བཟུང་བཅས་ཡིན།